Santral Sistemleri

Haberleşmede Telekomünikasyon Sistemleri ve Telefon Santralleri Hakkında detaylı bilgilerin bulunduğu bir çalışma ayrıca anlaşılır grafikler ile desteklenmiş kolay anlaşılır bir yazı dizisi telefon ağlarının yapısı, santral bilgileri, santral çalışması, hatlar ve daha bir çok bilgi..

Emeği geçen hazırlayan kişilere teşekkürler.

Telekomünikasyon sistemleri, telefonun keşfinden sonra hızla gelişen haberleşme araçları ile en yeni teknolojileri eskiden kurulmuş ve faal olan teçhizatlarla birlikte uyumlu olarak kullanan dünyanın en büyük otomatik sistemidir. Bu gelişmeler, insanların diğer insanlarla süratli, gizli ve güvenilir haberleşmeye verdikleri önem sonucu artan ilgi ve isteği ticari yönden cazip kılmasıyla meydana gelmiştir. Genel bir telekomünikasyon şebekesi; abone terminal ve cihazları, santraller, iletim sistemleri, hatlar ve hat başı teçhizatlarından oluşur. Şekil.1 deki blok şema ile haberleşme sistemi bileşenleri gösterilmiştir. Santraller telekomünikasyon şebekesindeki esas görevlerine göre; lokal abone, tandem (transit), şehirlerarası ve milletlerarası santraller olarak gruplandırılırlar.

BLOK ŞEMA İLE HABERLEŞME SİSTEMİ BAĞLANTILARININ AÇIKLANMASI

Bazı kısaltmaların açıklaması:

R/L : Radyo link sistemi.
K/P : Kuranportör, Anolog çoklayıcı ve taşıyıcı sistem.
12TN: Çıplak bakır havai hattan çalışan 12 kanallı çoklayıcı K/P techizatı.
FOK : Fiber optik kablo
FOHT: Fiber optik hat techizatı.
PCM : Sayısal çoklayıcı sistem. 30 ses kanalı bir fiziki devre teşkil eder.

Telekomünikasyon sistemlerine bağlı çok sayıda değişik haberleşme araçları bulunmaktadır. En yaygın olarak kullanılan telefon santralleri, haberleşme ağının düğüm noktalarıdır. Santraller arası iletim bağlantılarında çıplak havai hatlar, havai ve yeraltı kabloları, fiber optik kablolar veya kablosuz olarak radyo irtibatları kullanılır.

Bir iletim irtibatından aynı anda çok sayıda konuşma kanalı iletebilmek için Anolog ve sayısal çoklayıcılar kullanılmaktadır. Kablo uçlarına veya R/L sistemlerine irtibatlaşan bu terminal cihazları santral trank uçlarına Anolog olarak trank seviyesinde, sayısal olarak da 30 kanallı PCM seviyesinde irtibatlandırılmaktadır. Santrallerin abone bağlantıları genelde doğrudan bakır kablo ile bağlanır. ™zel durumlarda abone devrelerinden data haberleşmesi için modem kullanılabilir.

BİR TELEKOMÜNİKASYON BİNASINDA KURULU SİSTEMLERİN YERLEŞİMİ

MANUEL SANTRALLERİN PRENSİP YAPISI

Telefonun keşfinden sonra geliştirilen telefon cihazıyla doğrudan birbirine bağlı iki telefondan görüşme sağlanıyordu. Telefon etmek isteyen manyeto ile zil akımını karşı tarafa göndererek ikaz etmekteydi. İlk işaretleşme zil akımıyla başlamıştır. Bu şekilde bir kimse telefon haberleşmesi yapmak istediği her yer için ayrı bir hat ve ayrı bir makine kullanmak mecburiyetinde kaldığından telefon hatlarının belli bir merkezde toplanarak buradan yol verme işleminin yapılması düşüncesiyle ilk manuel santral geliştirilmiştir. Burada İşaretleşme için aboneden santrale zil akımı , operatörü uyaran lamba, operatörden aboneye zil akımı ve cevap veren abonenin meşguliyetini görmeye yarayan lambalar işaretleşmeye girmiştir. Bu santralde operatör, aboneden gelen istek doğrultusunda diğer bir telefon hattına kordon, jak (fiş) veya kle (anahtar) kullanarak bağlantı yapmakta ve bağlantıyı çözmektedir.

Manuel santral blok şeması ve işaretleşmesi

Manuel santrallerde konuşma sonunda otomatik çözülme bazı ülkelerde de abone kontörü uygulamaları (Tunus 1912) yapılmıştır.

STD: Subscriber Trunk Dialling: Abonenin trank araması tabiri ilk uzak mesafe otomatik aramalarda kullanılmıştır.

ISD: İnternational subscriber dialling: Abonenin milletlerarası araması olarak haberleşmede kullanılmıştır.

Ancak haberleşmede istenen sürat ve gizlilik, insan unsuruna bağlı problemler yol verme sisteminde insan çalışmadan otomatik olarak bağlantı kuracak mekanizmaları geliştirmeye zorlamış ve otomatik santral keşfedilmiştir.

OTOMATİK TELEFON SANTRALLARINA GİRİŞ

Otomatik telefon santralleri manuel santrallerde operatör tarafından gerçekleştirilen giren arama talebini kayıt, aranan numarayı bulma iki telefon hattını görüşme için irtibatlama, ücretlendirme başlama ve bitişini ve gerekli bilgileri kayıt, konuşma bitince hattı çözme işlemlerini insan müdahalesi olmadan gerçekleştiren ortak kontrollü sistemlerdir. Markası ve teknolojisi ne olursa olsun bütün otomatik telefon santralleri belirli ortak donanım ve fonksiyonları gerçekleştirirler. Son yıllarda geliştirilen sayısal santraller sadece aboneye ek kullanım kolaylıkları ile bakım, işletme ve denetimde bilgisayarlarda olduğu gibi yeni imkanlar sağlamışlardır. Santral tiplerine göre dağıtılmış ve merkezi kontrol ağırlıklı dizaynlar vardır.

Telekomünikasyon binaları bölgesel haberleşme ihtiyacını karşılayacak sistemlerin tesisine imkan sağlayacak şekilde inşa edilirler. İletim irtibatının R/L ile mi kablo ile mi olacağı, sadece uç nokta abone santralı mı veya bir transmisyon merkezi mi olacağı bina tipi seçiminde önemli rol oynar.

OTOMATİK TELEFON SANTRALLARININ DONANIM YAPISI.

Otomatik telefon santralleri manuel santrallerde operatör tarafından gerçekleştirilen giren arama talebini kayıt, aranan numarayı bulma iki telefon hattını görüşme için irtibatlama, ücretlendirme başlama ve bitişini ve gerekli bilgileri kayıt, konuşma bitince hattı çözme işlemlerini insan müdahalesi olmadan gerçekleştiren ortak kontrollü sistemlerdir. Markası ve teknolojisi ne olursa olsun bütün otomatik telefon santralleri belirli ortak donanım ve fonksiyonları gerçekleştirirler